“Deltaprogramma Rijn verbindt wat nationaal bedacht wordt en regionaal uitgewerkt”
28 april 2025
Informatieve en inspirerende Rijndag
“Water: we willen er niet teveel van, niet te weinig en het moet niet vies zijn.” Voorzitter college van bestuur van Van Hall Larenstein Jan van Iersel wist kort en bondig te omschrijven waarvoor alle deelnemers aan de Rijndag zich dagelijks inzetten. Al eerder benadrukte programmamanager Didier Adriaansens dat ook bij de aftrap van de tweede Rijndag die ‘zijn’ Deltaprogramma Rijn organiseerde. “Water bindt ons.”
Didier maakte duidelijk waarom dit hét moment was om de ‘Rijncommunity’ een tweede keer op een Rijndag bij elkaar te brengen. “De komende maanden toetsen we hoe landelijke beleidskeuzes die de Rijn en het Rijngebied toekomstbestendig kunnen maken, uitpakken in de praktijk. Uiteindelijk moet het hier in het Rijngebied gebeuren. Als Deltaprogramma Rijn zijn we graag de linking pin tussen wat nationaal bedacht wordt en wat regionaal wordt uitgewerkt.”
Van Hall Larenstein: bruisend onderwijslandgoed
Deltaprogramma Rijn nodigde gasten voor de Rijndag uit bij Van Hall Larenstein in Velp. Zo’n 2500 studenten ontwikkelen hier hun kennis en leveren hun bijdrage aan klimaatadaptatie, duurzame landbouw en voedsel, duurzaam waterbeheer en biodiversiteit en (dieren)welzijn in landelijke en stedelijke gebieden. Het landgoed waarop de hogeschool staat, is zelf een living lab . Studenten doen er mooie praktijkonderzoeken, ook naar een duurzame waterhuishouding. “Helaas hebben we te weinig studenten Land- en Watermanagement”, riep collegevoorzitter Jan van Iersel op, “dus promoot die mooie studie vooral in jullie netwerk!”
Rijk en regio doen het samen
Programmamanager Ruimte voor de Rivier 2.0 Marieke Hofstra nam Rijndagbezoekers mee in de laatste stand van zaken van het landelijke rivierenbeleid.
“Ruimte voor de Rivier 2.0 en Deltaprogramma Rijn trekken natuurlijk samen op”, benadrukte Marieke. “Daar ben ik ook heel blij mee, want de komende maanden worden de voorgenomen landelijke beleidskeuzes om het riviersysteem anders in te richten, onder andere in het Rijngebied getoetst.”
Om de rivierbodemligging stabiel te houden zou een van de oplossingsrichtingen het meergeulenconcept kunnen zijn. “Komend jaar doen we hier meer onderzoek naar en brengen we ook de kosten in beeld”, vertelde Marieke. Op een kaart liet Marieke ook zien welke riviertakken mogelijk meer ruimte nodig hebben in de toekomst.
Kan het, past het?
“We kijken richting 2100 en brengen in beeld hoeveel ruimte we waar moeten reserveren. Kan het? Past het? Wat kom je dan tegen? Op al dat soort vragen willen we graag antwoord zodat we dit mee kunnen nemen voor we keuzes definitief maken.”
Tot slot gaf Marieke de Rijndagbezoekers de agenda voor de komende jaren mee. In 2025 staat onderzoek naar maatregelen voor de rivierbodem centraal en de ruimte die de rivier nodig heeft. In 2026 volgen dan besluiten over maatregelen voor de bodemligging en over een visie op het riviersysteem tot 2100. In 2029 wordt het eerder deze maand gepubliceerde Programma herijkt, waarin ook maatregelen voor ruimte en de uitvoeringsstrategieën Rijn en Maas worden meegenomen.
Ruimte voor het Rijngebied
Bestuurders van Deltaprogramma Rijn Nelly Kalfs (voorzitter Nederlandse riviergemeenten) en Dirk-Siert Schoonman (Dijkgraaf Waterschap Drents Overijsselse Delta) reageerden positief op de presentatie van Marieke Hofstra.
“Ruimte voor de Rivier 2.0 biedt ook ruimte voor het Rijngebied”, zei Kalfs. “Ik was ook betrokken bij Ruimte voor de Rivier 1.0 en in dat programma is het gelukt om ruimtelijke kwaliteit als gelijkwaardig doel mee te nemen met riviermaatregelen. Daar kwam ook financiering bij. Nu gaan we Ruimte voor de Rivier 2.0 ook samen doen. We moeten geld zoeken met elkaar en het zal ook best stoeien worden over het ‘hoe’, maar ik zie dit weer als kans om het Rijngebied mooier te maken.”
“Dat onderschrijf ik”, vulde Dirk-Siert Schoonman aan. “We moeten de uitdagingen van te veel en te weinig water in samenhang oplossen. Dan zie je dat er bij de Rijntakken verschillende belangen spelen.” Het zal onherroepelijk gaan schuren, bevestigden beide bestuurders. “We kunnen niet alles ruimtelijk inpassen, ruimte is schaars”, verwoordde de dijkgraaf. “Ruimte wordt een spannend vraagstuk, maar die puzzel moet gelegd worden.”
Studenten brachten kersverse kennis in tijdens de Rijndag
Jantsje van Loon-Steensma, lector Nature Based River Management aan hogeschool Van Hall Larenstein, praatte samen met docent Land- en Watermanagement Dan Assendorp de Rijndagbezoekers bij over de praktijkgerichte onderzoeken waaraan hun studenten werken.
“We zijn vaak in het Rijngebied te vinden”, benadrukte Jantsje. “Laatst nog, gingen we op excursie in het splitsingspuntengebied bij het Pannerdensch Kanaal. Studenten werken samen met docent-onderzoekers aan opdrachten die direct voortkomen uit vragen van betrokkenen in het gebied. Samen leren en stap voor stap ontwikkelen staan daarbij centraal.”
Een actueel project is bijvoorbeeld Kleine Rivieren voor Klimaat waarin wordt gezocht naar nature based maatregelen om kleine rivieren zoals de Linge klimaatrobuuster te maken. Zulke kleine rivieren vervullen vaak een belangrijke rol in het regionale waterbeheer. Maatregelen in de grote rivieren hebben ook invloed op de kleine rivieren.
Studenten durven buiten hokjes te denken
Docent Dan gaf een minicollege uit de module Duurzame Delta die studenten Land- en Watermanagement volgen. Hij toverde zelfs kaarten van het Rijngebied uit de 18e eeuw op het scherm om te laten zien hoe de rivier zich in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld – en hoe mensen daaraan hebben gesleuteld.
“Onze studenten gaan ontwerpend aan de slag met inrichtingsmogelijkheden. Wij geven een aantal actoren en principes mee om rekening mee te houden en gooien ze dan in het diepe. Studenten durven buiten hokjes te denken en brengen hun creatieve drive in”, vertelde hij niet zonder trots.
Studenten op het podium
Dat bleek: een groepje studenten presenteerde resultaten van recent onderzoek naar natuurontwikkeling rondom de Linge, compleet met krachtenveldanalyses en met AI-gemaakte platen van hoe dat rivierengebied eruit kan komen te zien. Een tweede groepje maakte studie van de aanleg van een hoogwatergeul bij de Waal en presenteerde drie varianten, compleet met onder meer de verschillen in landschapswaarden en kosten in beeld.
Senior beleidsadviseur Twan Brinkhof van Waterschap Rivierenland stelde namens ‘de zaal’ nog wat verdiepende vragen. “Wij nemen jullie presentaties mee naar de werksessies”, beloofde hij na afloop. Ook een aantal studenten zélf deed mee aan de deelsessies en hier en daar werd zelfs een stagesollicitatiegesprek geregeld.
Lees meer over de opleiding Land- en Watermanagement
Lees meer over projecten binnen het lectoraat nature based river management
Vier inspirerende deelsessies
Na de plenaire start kozen deelnemers zelf welke deelsessie zij wilden bijwonen:
Ysbrand Graafsma van Waterschap Rijn en IJssel vertelde meer over de uitgevoerde regionale stresstest en ging hierover met de deelnemers in gesprek aan de hand van prikkelende stellingen.
Dianne Hoogendoorn van provincie Overijssel en Bert Bijkerk van Waterschap Drents Overijsselse Delta lieten deelnemers meeschetsen aan samenhangende systeemoplossingen voor de IJssel-Vechtdelta.
Renier Koenraadt, Fokke Fennema en Bert Voortman namen deelnemers mee in hun aanpak voor de gebiedsuitwerking in het Splitsingspuntengebied.
Tom Radstaak leidde een boeiend gesprek over verschillende rivierfuncties en hoe die hun plek kunnen krijgen in het rivierenbeleid.
Aan de klets!
Tijdens de afsluitende (netwerk)lunch boden kletspotten met daarin tientallen gespreksstarters inspiratie voor een goed gesprek. De Rijndagbezoekers kregen de kaarten ook mee naar huis, om het goede gesprek over een toekomstbestendig Rijngebied vooral voort te zetten.
